نقدینگی و تورم

نقدینگی و تورم / دکتر علی سعدوندی

علی سعدوندی اقتصاددان و کارشناس اقتصادی به خبرنگار اقتصاد24 گفت: دلیل اینکه رشد نقدینگی در کشور قابل مهار نیست و روز به روز در حال افزایش است این است که کسری بودجه دولت مزمن و پایدار بوده و این کسری بودجه در چند دهه به طور مستقیم و غیر مستقیم موجب رشد پایه پولی بوده است.

وی افزود: اینکه پایه پولی به دلیل کسری بودجه دولت رشد می کند، باعث می شود که دولت نسبت به سیاست گذار پولی که بانک مرکزی است، از قدرت بالایی برخوردار شود و تفوق سیاست گذار مالی وجود دارد.
سعدوندی در ادامه بیان کرد: دلیل اینکه حجم پایه پولی در بازار بین بانکی بیش از حجم بهینه است، باعث می شود دست نظام بانکی برای اعطای تسهیلات و سودهای سپرده باز باشد. در ادامه دولت و نظام بانکی در یک بازی قرار می گیرند که به افزایش نقدینگی و تورم می انجامد.

وی در پاسخ به این سوال که در صورت عدم جلوگیری از رشد نقدینگی در کشور، چه آسیبی به اقتصاد کشور وارد می شود؟ بیان کرد: اگر قرار باشد رشد نقدینگی به صورت ضربتی یا انقلابی کنترل شود مشکلی که به وجود می آید همان مشکلی است که در سال های 90 الی 97 به وجود آمد و گریبان گیر اقتصاد کشور شد و رکودی در اقتصاد ایجاد می شود که در نهایت تورم فقط به تعویق افتاده و متوقف نمی شود و پس از طی زمانی بازهم رشد تورم مثبت می شود.

این کارشناس نظام بانکی اظهار کرد: راه های اساسی کنترل تورم به اصلاح ساختار بودجه بستگی دارد به نحوه ای که درآمدهای نفتی به ترازنامه بانک مرکزی منتقل نشود یعنی دولت ارز نفتی را به بانک مرکزی نفروشد و دوم آنکه رشد معوقات بانکی به هر دلیلی که هست باید متوقف شود. بنابراین برای آنکه از تورم جلوگیری شود دولت باید بدهی خود را به نظام بانکی پرداخت کند اما در شرایطی که دولت با کسری بودجه موجه است چگونه ای کسری را جبران کند و چگونه بدهی بانکی خود را پرداخت کند؟

وی افزود: کل کسری بودجه دولت باید از محل اوراق تامین شود اوراق خاصیت ضد تورمی و پایه پولی خاصیت تورمی دارد. از هر دو محل می شود کسری بودجه دولت را تامین کرد اما در شرایط تورمی، از پایه پولی برای رونق اقتصاد استفاده نمی شود.

وی با بیان اینکه عملیات بازار باز در شرایط اقتصادی برای کشور مفید است عنوان کرد : عملیات بازار باز می تواند در کنترل نقدینگی و تورم موثر باشد همچنین بهترین ابزار برای کنترل نقدینگی، عملیات بازار باز است. چون در عملیات بازار باز نرخ سود در اقتصاد تعیین شده و این نرخ سود به آحاد اقتصادی از جمله بانک ها و شرکت های بزرگ سیگنالی می دهد که موجب می شود مقدار تقاضا برای تسهیلات کنترل شود. و از این طریق موجب خواهد شد که نقدینگی مهار شود.

وی در ادامه بیان کرد: عملیات بازار باز، حجم ذخایر بین بانکی را تعیین میکند و اگر این اتفاق بیفتد، با اضافه برداشت بانک ها به صورت مصنوعی، کمبود ذخایر نخواهیم داشت. اگر بانک ها مطمئن باشند که کمبود ذخایر نخواهند داشت با کارایی بهتری عمل میکنند، البته این شامل بانک هایی که از معوقات بالایی رنج می برند، نمی شود.

علی سعدوندی در ادامه خاطرنشان کرد: بانک هایی که معوقات بالایی دارند باید از طریق سیاست های تنظیم گری، کنترلی و نظارتی با آنها برخورد شود. تا زمانی که بانک ها می توانند تسهیلاتی بدهند که می دانند این تسهیلات باز نمی گردد، معضل تورم در کشور حل نخواهد شد بنابراین بانک های ناکارآمد باید به نحوی نظارت شده و یا از چرخه بانکداری خارج شوند.

این اقتصاددان در پایان در خصوص اجرای عملیات بازار باز به خبرنگار اقتصاد24 گفت: البته اجرای عملیات بازار باز نقص هایی دارد که امیدواریم با نظرات کارشناسی این حوزه این مشکلات حل شود.

وی خاطر نشان کرد: هدف در کشور تعیین مقصر نیست اما هر دو نقش اساسی در ایجاد نقدینگی دارند. دولت از طریق بدحسابی و کسری بودجه و نظام بانکی از طریق اعطای تسهیلات بی بازگشت و غیر جاری و اعطای سودهای موهومی در گسترش نقدینگی نقش دارند.