مسیر سخت بازگشت نقدینگی به نظام بانکی
کاهش نرخ سود بانکی، به عنوان یکی از مقصران اصلی افزایش قیمت ارز، طلا و سکه معرفی میشود. اما چرا دولت و بانک مرکزی این تصمیم را بر بازار سرمایه و اقتصاد کشور تحمیل کردند؟ تصمیمی که از یک سو تولید را دچار مشکل کرد و از سوی دیگر حباب را برای بازار سرمایه، ارز و سکه به ارمغان آورد.
علی سعدوندی کارشناس بانکی و سرمایهگذاری در گفتوگو با رویداد۲۴ در این باره گفت: مشکل اصلی این بود که صادرات غیرنفتی متوقف و ورود ارز به کشور مختل شد، مسئله تحریمها جانبیتر بود، اما مسئله مهمتر این بود که به دلیل ویروس کرونا مرزها بسته شد و مبادلات تجاری متوقف شد و همین امر باعث افزایش نرخ ارز شد. از سوی دیگر خروج نقدینگی از بانکها به دلیل کاهش سود سپردههای بانکی اتفاق افتاد و به نظرم این تصمیم، اتفاق بسیار پُر مخاطرهای بود.
سود سپردههای بانکی باید افزایش پیدا کند
این کارشناس بانکی با بیان اینکه معتقدم باید نرخ سود سپردههای بانکی افزایش پیدا کند، یادآور شد: وقتی نرخها را کاهش دهند، سپردهها از بانکها خارج شده و وارد حسابهای جاری میشود و به نوعی شبه پول تبدیل به پول میشود. اما اگر نرخ سود سپردهها مجددا افزایش یابد سپردهها به همین راحتی دوباره به بانکها برنمیگردد. اکنون نسبت شبه پول به پول نسبت متعادلی است ۷۵ درصد شبه پول و ۲۵ درصد پول است و اگر نرخ سود سپردهها را افزایش دهند اتفاق درستی است و از آن درستتر این است که نرخ اوراق افزایش یابد، در نتیجه اگر این سیاست افزایش نرخ سود اوراق ادامه پیدا کند، پیش بینی میکنم که در عرض دو ماه آینده به ثبات در زمینه حفظ ارزش پول ملی و نرخ ارز برسیم.
مردم سپردههای خود را به بانک برنمیگردانند
سعدوندی با تاکید بر اینکه پیشنهاد میدهم نرخ سود سپردههای بانکی افزایش پیدا کند، ادامه داد: نرخ سود اوراق باید افزایش پیدا کند، اما سررسید اوراق باید کوتاه مدتتر شود. سود ۲۰ درصد اکنون دیگر تاثیر زیادی در حفظ و جذب مشتری ندارد و هم اینکه آثار مخرب گذشته را ندارد. زمانی که نرخ تورم کمتر بود در آن شرایط بانکها سود موهومی پرداخت میکردند، اکنون که تورم بالای ۴۰ درصد است اگر بانکها سود سپرده ۲۰ درصد را پرداخت کنند، این دیگر سود موهومی نیست. زیرا در چنین شرایط اقتصادی بانکها میتوانند سود بیشتری را کسب کنند و به راحتی این سود را به مشتریان پرداخت کنند.
این کارشناس حوزه بانکی ادامه داد: افرادی که سپرده خود را از بانکها خارج کردند و به سمت بازارهای دیگری همچون بورس بردند، حتی اگر سود سپرده بانکی افزایش پیدا کند، بازهم تا زمانی که بورس سود دهی خود را دارد سرمایه خود را از بورس خارج نمیکنند. از همین رو پول در خارج از حسابهای شبه پول چسبندگی دارد و به سختی دوباره به حسابهای بانکی برمیگردد. اما واقعیت این است که حجم پول در حال رشد است و برخی از افراد سعی میکنند تا حسابهای بلند مدت خود را باز کنند؛ بنابراین در سطح کلی جامعه وقتی نرخ سود سپرده بانکی افزایش پیدا میکند، میزان مانده سپردههای بلند مدت هم افزایش پیدا میکند.
جای خالی یک اقتصاددان مجرب
علی سعدوندی ادامه داد: تصمیم گیران به تبعات کاهش سود سپردههای بانکی توجه نکردند و اصلا از تبعات آن باخبر نبودند. البته خودشان ادعا میکنند، چون قرار بود از سود سپردهها مالیات گرفته شود تصمیم گرفتند تا سود سپردهها را کاهش دهند.
وی افزود: اما واقعیت این است در بحران کرونا تقاضا برای تسهیلات به سرعت کاهش پیدا کرد به طوری که نرخ بازار بین بانکی که متاثر از مقدار تقاضا برای تسهیلات بانکی بود به ۶ درصد کاهش پیدا کرد. این یک نگرانی برای بانکها ایجاد کرد که مانند گذشته سودآوری نداشته باشند از همین رو نرخ سود را کاهش دادند. هرچند که باید با اقتصاددانان مشورت میشد و به نظر میرسد حتی یک اقتصاددان مجرب و آگاه در میان تصمیمگیران این حوزه نبوده است.
