بیاثری حذف سود سپرده کوتاهمدت بر بازار
علی سعدوندی، استاد بانکداری و سرمایهگذاری بینالملل
پیشنهاد حذف سود سپردههای کوتاهمدت را اولین بار در سالهای 95 تا 97 زمانی که نرخ تورم بسیار پایینتر از نرخ بهره بانکی بود مطرح کردم. در آن زمان باید نرخ سپردههای کوتاهمدت را حذف میکردند. اندازه سپردههای کوتاهمدت به هیچ عنوان کوچک نیست و 30 درصد نقدینگی کل کشور، سپردههای کوتاهمدت محسوب میشود در واقع یعنی اندازه سپردههای کوتاهمدت رقمی بیش از 1200 همت است که یک رقم بسیار بزرگ محسوب میشود.
یکی از دلایل رشد نقدینگی را میتوان سودی دانست که روی سپردههای کوتاهمدت پرداخت میشود منتها در سیاستگذاریهای پولی باید نرخ سود را نسبت به تورم انتظاری محاسبه کرد. سال قبل اعلام میشد که تورم انتظاری افت کرده همچنین بانک مرکزی نیز سیاستهای انبساطی در پیش گرفت که این موارد باعث شد مشکلات جدی نیز ایجاد شود تا جایی که باعث شد رکورد 75 ساله تورم شکسته شد.
در حال حاضر نیز اگر نرخ سپردههای کوتاهمدت حذف شود خروج نقدینگی قابل توجهی از حساب سپردههای کوتاهمدت وجود نخواهد داشت اما چون حجم این سپردهها بسیار بزرگ است حتی اگر 2 تا 3 درصد از این سپردهها نیز از حسابهای سپرده کوتاهمدت به حسابهای جاری وارد شود و به علاوه سرعت گردش آن نیز افزایش پیدا کند، مجددا تاثیر بیشتری بر تورم خواهد داشت.
به دلیل شرایط نامساعد بازار مردم تمایلی به ورود به این بازار نخواهند داشت
توجه به این مساله که در حال حاضر شرایط بازار سرمایه ریزشی و روند شاخص منفی است این موضوع را یادآور میشود که حتی اگر تمامی نرخهای سود را صفر در نظر بگیرند به دلیل شرایط نامساعد بازار مردم تمایلی به ورود به این بازار نخواهند داشت. بنابراین باید این موضوع را نیز در نظر گرفت که در صورت خروج نقدینگی از سپردههای کوتاهمدت این مبالغ به سمت بازارهایی چون کریپتوکارنسی و ارز خواهد رفت. اکثر افرادی که سپردههایی بانکی دارند از ریسکپذیری پایینی برخوردار هستند به همین دلیل اکثر افراد به سپرده خود دست نمیزنند و در واقع مهاجرت سپرده شدید نخواهد بود.
ممکن نیست که با حذف سود سپردههای کوتاه مدت تمامی این سپردهها به حسابهای جاری وارد شوند. حجم سپردههای کوتاه مدت به حدی بزرگ است که حتی اگر مقدار اندکی از آن به حساب جاری تبدیل شود و گردش پول بالا برود و یا وارد بازارهایی چون ارز و غیره شود آثار خوبی را به جای نخواهد گذاشت. نفس عمل حذف سود سپردههای کوتاهمدت بسیار خوب است منتها این اقدام در شرایط فعلی حرکت مناسبی محسوب نمیشود و هیچ تاثیر مثبتی نیز در شرایط فعلی بر بازار سرمایه نخواهد داشت.
راهکارهای مناسب، برای اثرگذاری بر بازار سرمایه
راهکارهای مناسب دیگری برای اثرگذاری بر بازار سرمایه وجود دارد. منتها به این دلیل که جو عمومی بازار سرمایه به سمتی پیش رفته است که برگشت اعتماد به بازار سرمایه و چگونگی مقابله با شرایط بحرانی آن نیازمند آگاهی و علمی است که به نظر در حال حاضر در مجموعه بازار سرمایه وجود ندارد به همین دلیل است که شاهد هستیم، برگشت بازار را در شرایط فعلی به رسیدن بازار به کف خود، از بین رفتن ریسکهای موجود در اقتصاد ایران(مانند ریسک تغییر دولت، کاهش نرخ ارز و غیره) و مسائلی از این دست گره خورده و تا زمانی که این مسائل به کلی حل نشود به نظر شرایط بازار سرمایه نیز تغییر آنچنانی نخواهد داشت.