بورس و بازار سرمایه
بازار متشکل ارزی
علی سعدوندی در گفتوگو با خبرنگار اقتصادآنلاین با اشاره به اینکه اطلاعاتی که در خصوص بازار متشکل ارزی در اختیار عموم قرار گرفته است بسیار محدود است، گفت: اما ایده تشکیل این بازار جالب است زیرا بازارهای متشکل به این دلیل تشکیل میشوند که کارایی و رقابت در آن را افزایش یابد.
وی با بیان اینکه شکاف میان خرید و فروش در بازار و یا صرافیها بسیار زیاد است و گاهی به بیش از ده درصد هم میرسد، ادامه داد: اینکه این بازار متشکل فقط در ساعات مشخصی فعالیت میکند باعث میشود تعداد مبادلات در واحد زمان بالا برود و به دنبال آن با افزایش چگالى تقاضای خرید-فروش، شکاف میان این دو تا حد نقطه پایه (یک صدم درصد) کاهش پیدا کند که به دنبال این اتفاق کارایی بازار افزایش خواهد یافت.
این استاد بانکداری افزود: با کاهش شکاف خرید-فروش اعتماد به بازار افزایش مییابد و وقتی افراد میبیند که دیگر قرار نیست ارز خود را به قیمت بسیار پایینتری از آنچه باید بخرند، بفروشند بخشی از ارزهایی را که به دلیل حفظ ارزش خریداری کرده بودند وارد بازار میکنند.
سعدوندی خاطرنشان کرد: مسئله دیگر این است که با کاهش شکاف میان خرید و فروش نوسانات در این بازار کاهش مییابد و به دنبال آن تقاضاهای سوداگرانهای که برای ارز شکل میگیرد افت کرده و ممکن است بخشی از تلاطمهای ارزی که در گذشته رخ داد دیگر پیش نیاید.
وی با تاکید بر اینکه در کشور ماشرایط خاصی بر بازار ارز حکمفرماست، گفت: در تمام دنیا بازار ۲۴ساعته و دائمی برای خرید و فروش ارز وجود دارد که هرلحظه در آن مبادلات صورت میگیرد اما در کشور ما مبادلات ارزی بویژه ارزهای کشورهای همسایه و یا ارزهای حواله به صورت محدود انجام میشود، در نتیجه ما مجبوریم که با تشکیل بازار متشکل ارزی این بازار را استاندارد کنیم.
این اقتصاددان یکی دیگر از اهداف تشکیل بازار متشکل ارزی را تعیین یک نرخ مرجع برای ارز عنوان کرد و افزود: در حال حاضر چند مرکز وجود دارند که نرخ مرجع برای خرید و فروش ارز را ارائه میکنند که مورد اعتماد افراد نیستند و اعتبار بانک مرکزی و قدرت مداخله آن در این بازارها هم بسیار محدود است.
وی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی باید در بازار متشکل ارزی دخالت داشته باشد، گفت: البته حضور بانک مرکزی باید در این بازار از جنس بازارسازی باشد و زمانی که در این بازار عرضه کننده و یا متقاضی وجود ندارد، بانک مرکزی به خرید و فروش بپردازد.
سعدوندى افزود: اگر تنها صرافیهای بانکی اجازه فعالیت در این بازار داشته باشند، یکی از نقاط ضعف این بازار خواهد بود. سازوکار این بازار باید مانند بازار بورس باشد، به طوری که هر کسی که ارزی برای عرضه عمده دارد بتواند در این بازار وارد شود و با دریافت کد معاملهگری به فعالیت بپردازد.
این اقتصاددان در پایان با تاکید بر اینکه بازارمتشکل ارزی تنها بخشی از پازلی است که میتواند بازار ارز را سامان ببخشد، افزود: بازار مبادله آتی ارز با تسویه ریالی و بازارسازی ارز با استفاده از تکنولوژیهای نوین بخشهای دیگر این پازل هستند که در صورت شکلگیری میتوان امید داشت که بازار ارز مشکلات فعلی را تجربه نکند.
کنترل تورم
عملیات بازار باز چطور به کنترل تورم میانجامد؟
یک استاد بانکداری گفت: عملیات بازار باز موثرترین ابزار کنترل تورم است که رقابت ناسالم بانکها ناشی از سیاستگذاری غلط پولی را متوقف کرده و در نهایت، در کنار نظارت جدی، به کنترل تورم میانجامد.
علی سعدوندی در گفتگو با خبرنگار مهر، عملیات بازار باز را موفقترین ابزار سیاستگذاری پولی عنوان کرد و گفت: عملیات بازار باز اگرچه در کنار سایر ابزارهای سیاستگذاری پولی قرار دارد؛ اما به تدریج بانکهای مرکزی دریافتهاند که سایر ابزارها کارایی لازم را ندارند و بنابراین برخی از آنها را، از جعبه ابزار بانکهای مرکزی دنیا حذف کردهاند که نمونه آن، نرخ سپرده قانونی بانکها نزد بانک مرکزی است که دیگر به عنوان ابزار سیاستگذاری پولی در دنیا مطرح نیست.
عملیات بازار باز
عملیات بازار باز شرایط مثبتی برای شرکتهای بورسی فراهم میکند/ کاهش مالیات بر شرکتها میتواند شاخص را ۲۵ تا ۵۰ درصد افزایش دهد
10 ماه پیش یکی از مسئولان بلندپایه پولی کشور چشم در چشمان اینجانب دوخته فرمودند: “وقت خودت را تلف نکن تا ما هستیم عملیات بازار باز در این کشور اجرایی نخواهد شد.”
اجرای عملیات بازار باز را پس از 40 سال تحمل تورم بر ایرانیان تبریک عرض می کنم. اگر روند تحول سیاست گذاری پولی بر مسیر اصلاح پیش رود امید دارم که تورم در ایران برای همیشه به زباله دان تاریخ سپرده شود. به امید آن روز.
نزدیک شدن نرخ تورم و نرخ سود بانکی
سیاست سپرده ریالی مبتنی بر ارز پیشنهاد خوبی نیست/ ترجیح بازار مشتقه ارزی بر گسترش بازار آتی است/ حذف سوبسید سپردهگذاران با نزدیک شدن نرخ تورم و نرخ سود بانکی
سعدوندی اظهار داشت: چون در گذشته بانکها روی سپردههای دلاری و ارزی نکول کردهاند این موضوع در حافظه تاریخی مردم ماندگار است. از همین روی بعید است که هرگونه سپردهگذاری که مبتنی بر نرخ ارز باشد حتی به صورت ریالی موفق عمل کند.
علی سعدوندی در گفتوگو با ایلنا در مورد سپردههای ریالی مبتنی بر ارز گفت: متاسفانه پیشنهاد خوبی نیست چون با افزایش نرخ ارز تعهدات بانکها یا اگر بدهی دولت باشد، تعهدات دولت را افزایش میدهد بنابراین چنین سیاستی مناسب نیست. با توجه به اینکه نرخ سودی که به این سپردهها تعلق میگیرد در قیاس با سایر سپردههای ریالی نرخ پایینی است در جذب مشتری ناکام خواهد ماند.
وی افزود: یعنی از یک سو ریسک افزایش نرخ ارز را برای منتشرکنندگان دربر دارد و از سویی جذابیت کافی برای مشتریان نخواهد داشت. همچنین نباید فراموش کرد که چون در گذشته بانکها روی سپردههای دلاری و ارزی نکول کردهاند این موضوع در حافظه تاریخی مردم ماندگار است. از همین روی بعید است که هرگونه سپردهگذاری که مبتنی بر نرخ ارز باشد حتی به صورت ریالی موفق عمل کند.
این کارشناس بانکداری تصریح کرد: اما اگر دو طرف معامله افراد عادی باشند که در معاملات مشتقه ارزی بویژه معاملات آتی ارز چنین است، خریدار و فروشنده از فعالان بازار هستند که مستقیما ربطی به دولت و نظام بانکی ندارند، این سیاست کاملا موفق خواهد بود مخصوصا اگر تسویه معاملات به ریال و پول ملی باشد. بنابراین تفاوت بزرگی بین سپردههای ریالی که با نرخ ارز تسویه میشوند و معاملات آتی ارز وجود دارد و این دو معادل یا جایگزین هم نیستند و معاملات آتی ارز بر سپردههای مبتنی بر ارز ترجیح دارد. در واقع در بازار مشتقات ارزی ترجیح بر استقرار و گسترش بازار آتی است.
این اقتصاددان در پاسخ به این پرسش که نزدیک شدن نرخ تورم و نرخ سود بانکی چه تاثیری بر سپردههای بانکی دارد؟ گفت: در اکثر کشورها نرخ سود سپردههای بانکی معمولاً اندکی زیر نرخ تورم است، برای مثال اگر نرخ تورم ۲ درصد باشد متوسط نرخ سود سپردههای بانکی در حدود ۱.۵ درصد است. اما در ایران نرخ سود سپردههای بانکی در پنج سال ابتدای فعالیت دولت بالاتر از نرخ تورم بوده است. بنابراین نرخ سود واقعی سپردهگذاران مثبت بود که به معنای سوبسید دادن به سپردهگذاران است.
سعدوندی عنوان کرد: هنگامی که نرخ سود بانکی و نرخ تورم به هم نزدیک شوند، این سوبسید از بین میرود و انگیزه سپردهگذاران کاهش خواهد یافت که این موضوع هم پیامدهای مثبت و هم پیامدهای منفی دارد. پیامد مثبت این است که در واقع سپردهگذاران، سپردههای خود را از سپردههای هزینهزای بانکها به سمت سپردههای جاری منتقل خواهند کرد که این موجب تشدید فعالیتهای اقتصادی خواهد شد.
وی ادامه داد: اما پیامد منفی این اقدام، خود را در قالب افزایش تورم نشان میدهد، بنابراین این موضوع هم فعالیتهای اقتصادی را تشدید میکند و هم نرخ تورم را افزایش میدهد در نتیجه این بستگی به سیاستهای مکملی دارد که توسط سیاستگذار اجرا میشود.
این کارشناس اقتصادی در مورد ظرفیت و توان بخش تولید کشور در جذب این سپردهها گفت: شرایط رکود کنونی در اقتصاد کشور به معنای آن است که بخش تولید کشور دارای ظرفیت مازاد تولید است و باید با تحریک تقاضا از این ظرفیت مازاد استفاده بهینه کرد، اما نه اینکه به افزایش بیمهار تورم برسیم بلکه تعادل لازم است.
فقر بشاگردى و بورس مترقى
فقر بشاگردى و بورس مترقى (!) مبادله يارانه بنزين
سالها پيش مدتى در اردوگاه جهادى بشاگرد حضور داشتم. از نزديك صحنه هاى تكان دهنده ای را از عمق فقر فراموش شدگان ديدم. در راه بازگشت با خود عهد كردم براى اين مردم كارى انجام دهم. يكى از دلايلى كه به رشته اقتصاد متمايل شدم همين تجربه بكر بود. فقر در بشاگرد بيداد مى كرد ولی آن روزها ابرمردى بود به نام حاج آقا والى كه براى اين مردم پدرى مى كرد. ايشان كه رفت بشاگرد برای همیشه يتيم شد.
راهکار خروج از بحران
راهکار خروج از بحران
وقتی به نمودار روند ارزش دلاری شاخص های بورس و فرابورس می نگریم در می یابیم که ارزش بازار سرمایه در حداقل ممکن قرار دارد. می دانیم که معضل شبه پول در کمین است و هر آن ممکن است شتاب افزایش قیمت ها روند صعودی به خود بگیرد و تورم هر روز افزایش بیشتری یابد. چاره چیست؟ چاره هدایت نقدینگی موجود (و نه لزوما جدید) به یک بازار دارایی است که قابلیت رشد دارد. با توجه به پیشینه شاخص سهام، بازار سرمایه نامزد اول جذب نقدینگی است. اما اگر ارزش این بازار به متوسط وزنی نرخ های ارز دولتی و نیما و آزاد محاسبه شود این بازار چندان هم ارزان نیست.
بحران پولی و بانکی
بحران پولی و بانکی
بحران پولی و بانکی: «کالبد شکافی بحران بانکی و بازار پول و ارز» در «کارگاه اقتصاد ایران»: چرا چنین شد؟ به کجا میرود؟ چه باید کرد؟» توسط دکتر علی سعدوندی ارائه شد.
گزارههای کلیدی مباحث ارائه شده توسط ایشان به شرح زیر میباشد:
▪️سیاستی که دولت برای کنترل تورم در پیش گرفته بود، موقت بود و دیر یا زود فنر تورم آزاد میشد. متاسفانه این سیاستها حتی موجب انباشت تورم شده و آزاد شدن یکباره آن مشکلات بسیار زیادی ایجاد میکند.