چاپ پول یا اوراق، دو مسیر برای جبران کسری بودجه
علی سعدوندی، کارشناسان بازار سرمایه، در گفتگو با خبرگزاری تسنیم با بررسی تاریخچه بازار سرمایه، شرایط موجود و تطبیق برنامه‌های وزرای پیشنهادی و تأثیری که این برنامه‌ها می‌تواند بر بازار سرمایه داشته باشد، تلاش در تحلیل آینده کوتاه‌مدت و میان‌مدت بازار سرمایه دارند.
راهکار کنترل تورم به زیر ۵ درصد
علی سعدوندی، کارشناس اقتصادی درگفتوگو با خبرنگار ایبِنا درباره امید به دولت سیزدهم بابت ارائه یک نسخه روشن و درست برای مهار تورم به خبرنگار ایبِنا گفت: عدم موفقیت ایران در کنترل تورم، به دلیل نبود اراده لازم است، درصورتی که این اراده به وجود آید وعلم و تجربه بشری مورد استفاده قرار گیرد، به سرعت مشاهده خواهد شد که روند تورمی قابل اصلاح خواهد بود.
وی در ادامه اضافه کرد: اندیشه ها و افرادی در کشور وجود دارند که به صورت مستقیم و غیر مستقیم تورم را تشدید می‌کنند. آنان از مفید بودن تورم برای اقتصاد می‌گویند که در علم اقتصاد بی اساس بودن چنین تفکراتی واضح است و اکنون اقتصاددانان در سطح جهانی شک ندارد که تورم یک خباثت بزرگ و دزدی آشکار در اقتصاد به حساب می‌آید.
این کارشناس اقتصادی در این رابطه یادآور شد: برخی افراد هم علل و دلایل وجودی تورم را مورد تشریح قرار می‌دهند و به طور مثال مطرح می‌شود که افزایش پایه پولی تورم زا نیست، این سخنان مشکلات بسیار جدی به وجود می آورد. تمرکز یک سری از افراد هم بر بی اعتبار کردن درمان ها قرار دارد، مثلا در حالی که در تمام کشورهای پیشرفته دنیا کسری بودجه دولت از اوراق تامین می شود، اما حرکت فوق را تورم زا می دانند یا اینکه از اوراق به عنوان توطئه خارجی نام می برند و به این صورت امکان شکل گیری درمان را اجازه نمی‌دهند، حتی ممکن است که تورم را هم مفید بر اقتصاد ندانند و علل وجودی آن را قبول داشته باشند، ولی در مقابل درمان ایستادگی به خرج می دهند و اجازه شکل گیری آن را نمی‌دهند.
یا در مورد عملیات بازار باز که به عنوان بهترین و کاراترین روش کنترل تورم شناخته می شود، سعی می‌کنند تا آن را بی اعتبار سازند و از جنبه نظری و علمی عنوان می‌کنند که عملیات بازار باز نقشی در کنترل تورم ندارد.
سعدوندی در این خصوص تاکید کرد: برای شرایط اقتصادی با این ویژگی هایی که در ایران وجود دارد و افراد مورد اشاره، بعید به نظر می‌رسد در کنترل تورم نتیجه ایی به دست آید. اقتصاددانانی که معتقدند باید هم تورم به درمان آید و هم توانایی و دانش لازم را در این زمینه دارند، بسیار معدود هستند. اقتصاد سیاسی کشور اجازه کنترل تورم را نمی‌دهد و کسانی که در گذشته درصدد کنترل آن برآمدند سراغ سیاستهای رکودزا رفتند که آن هم نادرست است زیرا یک روش درمان موازی به حساب می آید که درمان قطعی تورم را منحرف می سازد.
وی درباره درمانی که دولت سیزدهم دراین زمینه باید مورد توجه قرار دهد، چنین توضیح داد: درمان کاملا مشخص است، بودجه دولت باید تنها از طریق انتشار اوراق تامین شود. بودجه ارزی از بودجه ریالی تفکیک شود تا پایه پولی رشد پیدا نکند و مسئله سوم هم بازار باز است، زیرا از این طریق به راحتی می توان تورم را در طول سه سال به زیر 5 درصد رساند.
این کارشناس اقتصادی درباره رابطه بین تحریم و تورم تصریح کرد: کاهش تورم ربطی به تحریم ندارد و درصورت نبود تحریم تورم حتی می تواند تشدید شود، به این معنا که اگر بنا باشد پایه پولی افزایش پیدا کند، وضعیت بدتر خواهد شد.
سعدوندی در این خصوص که تورم به ضعف در دولت ها بر می‌گردد، اظهار داشت: ضعف در نظرات کارشناسی وجود دارد، بسیاری از اوقات زمانی که دولتها درصدد برآمدند تا سیاستی را انجام دهند، یک سری کارشناس اقتصادی آن را توجیه کرده اند که نمونه آن هم بودجه سال 1400 است. این بودجه را در حدی انبساطی بستند که به یک بودجه تورم زا تبدیل شد و متاسفانه کارشناسان و اساتید اقتصادی آن را تایید یا حتی تنظیم کردند. بنابراین تا زمانی که شرایط به این شکل پیش رود، امیدی به حل مشکل تورم نیست.
امکان‌پذیر و نامحتمل!
علی سعدوندی، اقتصاددان با اشاره به گزارش اخیر صندوق بین‌المللی پول به صمت گفت: اتفاقا معتقدم اگر مسئولان کشور هیچ سیاست‌گذاری در حوزه اقتصاد نکنند، قطعا می‌توانیم به این پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول برسیم.
وی در ادامه افزود: وضعیتی که در زمینه نقدینگی، بورس و… ایجاد شده، حاصل سوءتدبیرهای تمامی‌ناپذیر در حوزه‌های مختلف است که در مقیاس گسترده‌ای در کشورمان وجود دارد. به همین دلیل است که معتقدم اگر دولت هیچ کاری انجام ندهد، وضعیت بسیار بهتر از امروز خواهد شد.
این استاد اقتصاد ضمن اشاره به آثار تحریم‌ها و کرونا بر اقتصاد ایران، بیان کرد: در این صورت آثار تحریم‌ها نیز محدود خواهد بود، چراکه بعد از مدتی نمی‌توان تحریم جدیدی علیه کشوری که ۴۰ سال با محدودیت مواجه بوده، اعمال کرد.
او افزود: از طرفی هم آثار کرونا محدودتر می‌شود، چراکه تا آن موقع از دست کرونا هم خلاص می‌شویم. متاسفانه این واقعیت جامعه ماست که اگر هیچ سیاستی اعمال نشود، وضعیت بهتر از امروز خواهد شد.
سعدوندی ضمن تاکید دوباره بر مسئله سوءتدبیر مسئولان اظهار کرد: بار دیگر تاکید می‌کنم که پیش‌بینی‌های صورت گرفته توسط صندوق بین‌المللی پول را امکان‌پذیر می‌دانم -با همان شرطی که پیش‌تر گفته شد- اما اینکه چقدر امکان دارد این پیش‌بینی محقق شود جای بحث دارد. به اعتقاد من امکان تحقق این مسئله بسیار کم است، زیرا سوءتدبیرهایی که در زمینه‌های مختلفی چون بودجه، بازار سرمایه، نقدینگی، نظارت بانکی، کسری بودجه، اوراق و… وجود دارد باعث می‌شود چشم‌انداز خوبی پیش روی اقتصاد ما نباشد.
این اقتصاددان درباره عملکرد مسئولان پیرامون مسئله کسری بودجه به صمت گفت: درباره پولی‌سازی کسری بودجه باید گفت یک بلاهت بزرگ است که در ونزوئلا هم انجام شد و جز ونزوئلا، ما تنها کشوری هستیم که چنین سیاستی را به‌کار بسته است.
وی ادامه داد: از طرفی هم دیدیم که پولی‌سازی کسری بودجه و اوراق را یکی دانستند که طرز تفکر نامربوطی است و در علم اقتصاد جایگاهی ندارد. شوربختانه باوجود غیرعلمی بودن این اندیشه وارداتی، در کشور ما این نگاه نفوذ پیدا کرده است.
سعدوندی در پایان خاطرنشان کرد: در نهایت باید بگویم اگر این سوءتدبیرها نباشد چه بسا نرخ تورم در سال آینده به‌مراتب کمتر از ۳۰درصدی باشد که صندوق بین‌المللی پول برای سال ۲۰۲۱ پیش‌بینی کرده، اما باوجود شرایط فعلی حتی ممکن است وضعیت بدتر از امروز هم باشد.
سیاست های حمایتی از اقشار آسیب پذیر
علی سعدوندی، استاد بانکداری و اقتصاد کلان در گفت و گو با کیهان اظهار داشت: مجلس با اینکه به معیشت افراد آسیب پذیر توجه دارد، حساسیتی نسبت به پولی سازی کسری بودجه ندارد، در حالی که از محل پول پرقدرت بانک مرکزی هر کاری بکنیم، به زیان اقشار آسیب پذیر عمل کرده ایم، چون نتیجه آن افزایش تورم است. این نوع حمایت مجلس از افراد آسیب پذیر به صلاح نیست.
راه رهایی از سیکل معیوب تورم و نقدینگی
علی سعدوندی / گفتگو با روزنامه ایران
با نگاهی به اقتصاد جهان می‌توان دریافت که بیش از 195 کشور جهان به خوبی توانسته‌اند که نرخ تورم را کنترل کنند. اکنون تنها 5 تا 6 کشور در جهان هستند که همچنان با تورم بالا و مشکل نرخ ارز مواجه هستند و متأسفانه یکی از آنها ایران است. اما نسبت میان این کشورها نشان می‌دهد که تورم دیگر یک بیماری صعب‌العلاج نیست و ایران نیز می‌تواند با اتخاذ چند سیاست اقتصادی به سمتی حرکت کند که نقدینگی و نرخ تورم مدیریت شود. حتی این امکان وجود دارد که با تکیه بر علم اقتصاد و تجربه جهانی، نرخ تورم را به صفر برسانیم. راهکارهایی که کشورهای همسایه ما نیز آنها را به اجرا گذاشته‌اند و در ایران طی 50 سال اخیر به دلایلی نظیر ممانعت عده‌ای (مانند ملاکین) که از تورم نفع می‌برند، به اجرا گذاشته نشده است. به همین خاطر می‌بینیم که کشور ما در نیم قرن اخیر همواره گرفتار تورم پایدار بوده است.
دکتر سعدوندی استاد بانکداری و سرمایه گذاری بین الملل ضمن بیان اینکه در این شرایط خاص دریافت اوراق خزانه اسلامی برای شرکت های بیمه ای مشکل شدیدی ایجاد نخواهد کرد، گفت: ولی اصولا دولت باید به سمت این برود که اوراق خود را در بازار آزاد به فروش برساند و مطالبات شرکت ها را به صورت نقدی از محل عواید فروش اوراق پرداخت کند.
دریافت اسناد خزانه اسلامی (اخزا) در ازای مطالبات فقط مخصوص شرکت های بیمه ای نیست و بسیاری از شرکت ها و پیمانکاران که مطالباتی از دولت دارند این مطالبات را به صورت اسناد خزانه از دولت دریافت می‌کنند.
انتشار اوراق ارزی نفتی چه مخاطراتی برای اقتصاد ایران دارد؟
علی سعدوندی در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره اقدامات دولت برای جبران کسری بودجه، به انتشار اوراق بدهی دولتی طی ماه‌های اخیر اشاره کرد و اظهار داشت: دولت مقاومت زیادی در برابر انتشار اوراق بدهی داشته و این در حالی است که اوراق بدهی ابزار اصلی دولتها در کشورهای مختلف دنیا برای تأمین بودجه است و عواقب تورمی کسری بودجه را به حداقل می‌رساند.
مسیر سخت بازگشت نقدینگی به نظام بانکی
کاهش نرخ سود بانکی، به عنوان یکی از مقصران اصلی افزایش قیمت ارز، طلا و سکه معرفی می‌شود. اما چرا دولت و بانک مرکزی این تصمیم را بر بازار سرمایه و اقتصاد کشور تحمیل کردند؟ تصمیمی که از یک سو تولید را دچار مشکل کرد و از سوی دیگر حباب را برای بازار سرمایه، ارز و سکه به ارمغان آورد.
علی سعدوندی کارشناس بانکی و سرمایه‌گذاری در گفت‌و‌گو با رویداد۲۴ در این باره گفت: مشکل اصلی این بود که صادرات غیرنفتی متوقف و ورود ارز به کشور مختل شد، مسئله تحریم‌ها جانبی‌تر بود، اما مسئله مهمتر این بود که به دلیل ویروس کرونا مرز‌ها بسته شد و مبادلات تجاری متوقف شد و همین امر باعث افزایش نرخ ارز شد. از سوی دیگر خروج نقدینگی از بانک‌ها به دلیل کاهش سود سپرده‌های بانکی اتفاق افتاد و به نظرم این تصمیم، اتفاق بسیار پُر مخاطره‌ای بود.
امکان کاهش نرخ تورم به ۲ درصد با انتشار اوراق بدهی دولتی
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در بخش دوم مصاحبه با علی سعدوندی اقتصاددان و استاد سابق دانشگاه وولونگونگ استرالیا به موضوعات مختلف از جمله پیاده سازی عملیات بازار باز و نقش بانک مرکزی، تفاوت عملیات بازار باز و انتشار اوراق از سوی بانک مرکزی، پرداخت. سعدوندی معتقد است: در حال حاضر در دنیا به این نتیجه رسیده‌اند که اغلب سیاست های حمایتی ناکارآمد است و بهترین سیاست حمایتی، پرداخت مستقیم یارانه نقدی است. یعنی همه یارانه ها را حذف کنید و در مقابل یارانه نقدی را به همه بدهید. اگر یارانه نقدی را به همه دهیم، می توانیم معیشت تمام افراد را به سطحی برسانیم که تقریباً فقر غذایی و سرپناه نداشته باشیم.
