نود اقتصادی / دکتر علی سعدوندی
شب شراب نیرزد به بامداد خمار
آن روزی که تورم تولید کننده به زیر 5 درصد رسیده بود بارها نهیب زدم که ادامه ندهید؛ سیاست انباشت شوک و تعویق تورم ناصواب است. آن روز گوش ها کر بود و چشم ها کور. و امروز دولت محترم و هواداران سینه چاک آنچه کاشته اند می دروند. قطعا افتضاح تورمی دولت امید قابل مقایسه با دولت مهرورز و دولت سازندگی نیست. عجیب تر آنکه هنوز همان کارشناسانی که مسبب این فاجعه بودند در راس امور هستند و چه بسا ارتقاء منصب یافته اند. نوش باد!
کسری بودجه و راه های پیش رو / دکتر علی سعدوندی
چه بخواهیم یا نخواهیم کسری بودجه دولت یک حقیقت عینی است و کاهش نخواهد یافت مگر آنکه در بودجه جاری و ریخت و پاش ها صرفه جویی صورت گیرد. اگر دولت بنا داشته باشد که در بودجه جاری صرفه جویی کند باید قیمت های نسبی را آزاد کند. دقت شود که چون کسری بودجه دولت اولین مقصر رشد نقدینگی و تورم در بلند مدت است پس آزادسازی قیمت ها یک سیاست ضد ابرترومی در بلند مدت است هر چند در کوتاه مدت نمود تورمی داشته باشد.
صادرکنندگان مظلوم / دکتر علی سعدوندی
آیا می دانید چرا این روزها شاخص بورس نزولی است؟ آیا می دانید چرا ارز حاصل از صادرات باز نمی گردد؟آیا می دانید واژگان پرطمطراق “پیمان سپاری ارزی” چه کوفتی است؟ آیا می دانید چگونه در آینده نه چندان دور میزان صادرات غیرنفتی به صفر نزدیک خواهد شد؟ آیا تحریم های خارجی مسبب شرایط فعلی است ؟ و یا ندانم کاری های مسئولان و سیاست گذاری های نابخردانه اقتصاد کشور را به لبه پرتگاه برده است؟
نامه یکی از صادرکنندگان مظلوم بخش خصوصی را بخوانید تا بیشتر بر وضعیت نابسامان صادرات غیرنفتی واقف شوید.
در ارتباط با سرمایه گذاری خارجی نباید بی گدار به آب زد. در این باره دو مورد را باید مد نظر قرار داد:
(1) در کشوری که درگیر بیماری هلندی است جذب ارز خارجی به سرکوب نرخ ارز حقیقی می انجامد و فرایند «صنعت زدایی» را تشدید می کند.
(2) هیچ کشوری حاضر نیست فن آوری نوین خود را که به زحمت و با صرف هزینه بسیار به دست اورده است به رایگان در اختیار دیگری قرار دهد. کشورهایی که توانایی کپی سازی دارند مورد توجه سرمایه گذاران خارجی نیستند مگر آنکه بازار بسیار بزرگی را در اختیار شرکت خارجی قرار گیرد مانند چین و هند و امریکا و اتحادیه اروپا.
🖌 در درقابت میان ایران و کشورهای هم سطح، سرمایه گذار خارجی با احتمال قریب به یقین خط تولید خود را در ویتنام و تایلند مستقر می کند و ایران که در سطح این کشورهاست ولی از سرمایه انسانی بالاتری برخوردار است و استقلال بیشتری دارد در رقابت جا خواهد ماند؛ نه به دلیل ضعف های موجود در کشور بلکه نقاط قوت اقتصاد ما هم بازدارنده جذب سرمایه گذاری خارجی است.
🖌 بنابراین اولویت دادن به سرمایه گذاری خارجی معقول نیست اما اگر شرکتی حاضر است در کشور ما سرمایه گذاری کند نباید با ان مخالف جدی کرد. درمان بیماری هلندی هم راهکار خودش را می تواند داشته باشد.
🖌 در دنیا اش نذری پخش نمی کنند. اینکه انتظار داشته باشیم سرمایه گذار خارجی بدون دریافت وجوه سنگین فن آوری نوین در اختیار ما قرار دهد خواب و خیالی بیش نیست. پس اگر واقعا به آن فن آوری نیاز داریم باید بهایش را بپردازیم. با این نگرش اولا خرید لایسنس/ خدمت خارجی در اولویت قرار می گیرد. ثانیا صنایع مونتاژ تقبیح نخواهد شد چرا که می دانیم از این بیشتر گیر ما نخواهد آمد. جالب آنکه مونتاژ و خدمات فروش و پس از فروش بیش از 50 درصد هزینه تمام شده یک کالا را تشکیل می دهد و نباید از این خوان پر برکت به اسم خودکفایی اما به کام مونتاژکار فلیپینی و پاکستانی و تایلندی و ترکیه ای چشم پوشی شود. باید مقررات را به نحوی وضع کرد که واردکنندگان ترغیب شوند بخشی از فرآیند تولید را داخل کشور به انجام برسانند.
انبساطی یا انقباضی
حقیقت بلندتر است از اسمان: انبساطی یا انقباضی
سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد مطالب ارزنده ای درباره تقابل سیاستهای انقباضی و انبساطی مطرح کرده است و شواهد متعددی از سیاستهای پولی دو کشور بریتانیا و ایالات متحده در خلال دهه های 70 و 80 میلادی ارایه می دهد. شایان ذکر است این دو دهه کوران مباحث نظری اقتصاد کلان بود. در ان ایام ایدیولوژی بر علم مقدم بود. امروزه اقتصاد کلان از شعار به شعور رسیده و به علمی تنومند بدل شده که توانایی خود را در کنترل تورم و بیکاری نشان داده است. هر چند پرونده معضل گسترش نابرابری و ریسکهای سیستمی همچنان باز است.
عزمي براي خلق كانال پولي جايگزين وجود ندارد / دکتر علی سعدوندی
علي سعدوندي، اقتصاددان در خصوص تحريمهاي بانكي و راهكار ايران براي كم كردن اثر تحريمها با «اعتماد» به گفتوگو پرداخت. وي معتقد است، زيرساختهاي لازم براي ايجاد يك كانال پولي جايگزين در كشور وجود دارد اما برخي افراد هنوز به جنگ تجاري و پولي كه كشور در آن درگير است، واقف نشدهاند به همين دليل راهاندازي يك نظام پرداخت بانكي با ساير كشورهاي جهان، همچنان به تعويق ميافتد. مشروح نظرات اين اقتصاددان را در زير ميخوانيد.
تورم یا استقراض ملی / دکتر علی سعدوندی
روند استقراض نسبت به تولید را در امریکا مشاهده بفرمایید. پس از جنگ جهانی مشاهده می شود که کاهش استقراض داخلی به افزایش تورم انجامید تا 1981 و پس از آن تورم کنترل شد ولی استقراض داخلی افزایش یافت.
ضمنا سقف بدهی برای کشورهایی مانند امریکا و ژاپن و ایران که تنها استقراض داخلی دارند بی معنی است:
سه ساعت با شیخ الرییس
تلفن زنگ خورد. برای ملاقات با رییس جمهور دعوت شدم. تعجب کردم. در چند ماه گذشته بارها افرادی را واسطه کرده بودم تا شاید دیدار با شیخ یا واعظی یا نهاوندیان صورت گیرد. بدون استثناء به در بسته خورده بود. تنها جهانگیری شرف حضور داده بود آن هم به واسطه دکتر رنانی. از آن سوی خط پرسید تشریف می آورید یا خیر؟ باز تعجب کردم: از لحنش به نظر می رسید انتظار دارد دعوت را رد کنم. آخر چهار سال بدون وقفه سیاست های اقتصادی دولت را نقد کرده بودم. به عکس در جا پذیرفتم. پرسید وسیله می آورید یا پیاده. پاسخ: پیاده.
چرایی شکاف ارزی
🖌 براستی علت شکاف چند صد درصدی میان نرخ های دولتی، نیمایی و آزاد چیست؟
🖌 در پاسخ باید گفت که نرخ ارز بازار آزاد نشاندهنده کمیابی منابع ارزی در حال و آینده است. این نرخ آینده نگر است. آحاد اقتصادی نبود دسترسی به منابع ارزی را در آینده نزدیک جدی گرفته اند.
🖌 نرخ دولتی 4200 تومانی و 3800 تومانی بیانگر نگرش سیاست گذار به اقتصاد است. او باور دارد که بر اوضاع مسلط است. او به منابع ارزی خود می نازد. رابطه او با جامعه قطع است. او هر روز بیش از دیروز خود را در پشت چنارهای سعدآباد منزوی می کند. از نظر او آحاد فعالان اقتصادی احمق اند که واقعیت افزایش ذخایر ارزی را نمی بینند. او گذشته نگر است.
