علی سعدوندی کارشناس اقتصاد کلان درخصوص مجادله خودروسازان با شورای رقابت در نحوه تعیین قیمت خودرو و راهکار قیمت‌گذاری دستوری برای جلوگیری از اجحاف خودروسازان به خریداران در بازار انحصاری به جهان صنعت گفت: شورای رقابت معتقد است که خودروساز داخلی با داشتن انحصار درحال اجحاف به مردم است و راهکار جلوگیری از این امر را در کنترل قیمت‌گذاری می‌داند درحالیکه چنین نیست و انحصارگر می‌تواند با کاهش کیفیت به اجحاف خود ادامه دهد. اتفاقی که در سال‌های گذشته همواره از سوی خودروساز داخلی اتفاق افتاده و شورای رقابت نیز نتوانسته با قیمت‌گذاری جلوی آن را بگیرد.
وی در خصوص مقررات تنطیم قیمت برای کالاهای انحصاری گفت: در اقتصادهای پیشرفته کالایی که از انحصار طبیعی برخوردار است، مورد تنظیم‌گری قیمت قرار می‌گیرد. انحصار طبیعی به مواردی همچون شبکه توزیع آب، برق و گاز گفته می‌شود که رقابت در این شبکه‌ها جایز نیست و به نفع هیچ کشوری نیست که دو خط لوله به درب منازل بکشد و افراد میان خطوط توزیع گزینه بهتر را انتخاب کنند. در چنین مواردی که انحصار مجاز است، بر روی قیمت‌گذاری نظارت صورت می‌گیرد.
سعدوندی گفت: اما در دنیا بازار خودرو از انحصار طبیعی برخوردار نیست و ایران ازجمله معدود کشورهای دنیا به‌شمار می‌رود که در این بازار انحصار ایجاد کرده و حال به‌دنبال راهی برای حل مشکلات ناشی از این بازار انحصاری است.
وی افزود: انحصار در بازار خودرو نتوانسته جلوی ضررده شدن این صنعت را بگیرد و تنها باعث راحتی خودروساز شده و به همین علت نیز خودروساز از این انحصار استقبال می‌کند. درواقع شرایط انحصاری باعث شده که خودروساز بتواند سال‌ها از یک قالب در ساخت بدنه استفاده کرده و تلاشی برای ارتقا محصول نکند.
سعدوندی افزود: برای خودروسازان داخلی خارج شدن از ضرر اهمیتی ندارد و می‌دانند در نهایت دولت و نظام بانکی جور زیان آن‌ها را می‌کشند. بنابراین دست گذاشتن بر روی قیمت‌گذاری خودرو توسط شورای رقابت امری ناکافی است و شورای رقابت برای حل مشکل این صنعت باید به‌دنبال آزادسازی واردات خودرو در عین برداشته شدن تعرفه واردات باشد.
وی افزود: سال‌هاست که در کشور سخن از آزادسازی واردات خودرو می‌شود و حتی در سال‌های قبل برای به صفر رسیدن تدریجی تعرفه واردات خودرو قوانینی وضع شد که هیچگاه اجرایی نشد. بنابراین چانه‌زنی بر سر نحوه قیمت‌گذاری راه حلی کوته‌نگرانه است و برای حل مشکلات این صنعت باید به جای تمرکز بر قیمت‌گذاری بر روی آزادسازی و کاهش موانع واردات تمرکز کرد.
از سمت دیگر ما ادعا می‌کنیم که صنعت قطعه سازی داریم درحالیکه در سال‌های قبل که نرخ ارز پایین بود قطعه سازان خود به واردکننده قطعه تبدیل شده بودند چون صرف نداشت در داخل قطعه بسازند. این راهکارهایی مثل قیمت گذاری خودرو راهکارهای مایوپیک و کوته نگرانه هست.
این کارشناس اقتصادی در زمینه نتیجه آزادسازی واردات درحالیکه نرخ ارز در کشور به رقم 16 هزار تومان رسیده و در شرایط کمبود منابع ارزی گفت: زمانی دولت برای پایین نگه‌داشتن نرخ، چند ده درصد سوبسید ارزی می‌داد و توانسته بود نرخ ارز را حدود 3400 تومان ثابت نگه دارد. در چنین سیاست ارزی نادرستی، به واردات سوبسید داده که به ضرر تولیدکننده داخلی است اما در شرایط فعلی که نرخ ارز در بازار آزاد در سطح قیمت تعادلی و حتی بالاتر نیز هست بهترین زمان برای آزادسازی واردات است و صنعت داخلی نیز آسیب نمی‌بیند.
وی افزود: درواقع بالا بودن نرخ ارز و محدودیت در واردات باعث می‌شود که خودروساز داخلی بخش قابل توجهی از بازار خود را حفظ کند و درعین حال به‌علت ورود خودروهای جدید به بازار درصدد ارتقای کیفیت محصولات باشد.
سعدوندی گفت: بنابراین شرایط فعلی بهترین زمان برای آزادسازی واردات بدون تعرفه است و خودروساز نیز فرصت بهبود محصول و ارتقای کیفیت را خواهد داشت.
سعدوندی درخصوص امکان تامین ارز برای واردات خودرو گفت: در سال گذشته میزان صادرات غیرنفتی کشور با میزان واردات برابری می‌کرد و علت افزایش نرخ ارز در ایران مربوط به کمبود ارز نیست. بلکه رشد تورم و پیش‌بینی ادامه رشد نقدینگی که به موج تورمی منجر شد، باعث شده ارزش پول ملی کم شود و بخشی از مردم برای حفظ سرمایه‌های خود به خرید سایر ارزها رو آورند.
وی افزود: ایجاد تعادل در بازار از طریق بازار آزاد و یا از طریق سیستم نیمه کمونیسیتی – نیمه کاپیتالیسمی ایجاد می‌شود. در دنیا رسیدن به تعادل را از بازار آزاد ایجاد می‌کنند و نتیجه سیستم نیمه کمونیسیتی – نیمه کاپیتالیسمی با شکست مواجه شده است. اما متاسفانه همچنان این سیستم که مدل اقتصاد کشور ونزوئلا است در ایران پیش گرفته شده و نتایج اسفناک این سیاست اقتصادی نیز نمایان شده است
سعدوندی گفت: بنابراین در شرایط کنونی شورای رقابت باید بر روی آزادسازی واردات تمرکز کند تا بدین ترتیب انحصار در بازار خودروی ایران شکسته شود و واردات نیز از طریق نرخ ارز شناور صورت گیرد و خودروساز نیز باتوجه به نرخ ارز فرصت کافی برای ارتقای کیفیت محصولات و ایجاد قدرت رقابتی خواهد داشت.
